کنتاکتور (کلید مغناطیسی)

کنتاکتور یا کلید مغناطیسی به وسیله ای گفته می شود که تعدادی کنتاکت را وصل و یا قطع می کند. کلید مغناطیسی همانطور که از نامش پیداست با استفاده از خاصیت الکترومغناطیس عملیات قطع و وصل را انجام می دهد. کنتاکتور ها دارای سه کنتاکت اصلی و چند کنتاکت فرعی برای مدار فرمان می باشند.

در مدارهای فرمان، کنتاکتورها مهمترین قسمت بوده و هم اکنون در بیشتر ماشین های صنعتی و کنترل و راه اندازی آن ها از این قطعه استفاده می شود.
کنتاکتورها دارای انواع و اندازه های متفاوتی می¬باشند. به عنوان مثال برخی از کنتاکتورها به کوچکی یک دست بوده و دارای ولتاژ 24 ولت می باشند اما برخی دیگر اندازه هایی تا حدود یک متر و همچنین ولتاژهایی در حدود چندین کیلوولت (چند هزار آمپر) را نیز شامل می شوند.

شاید این سوال در ذهن ایجاد شود که مزیت استفاده از کنتاکتور در ماشین های صنعتی و بعضی کاربردهای دیگر چیست؟ در ظاهر کنتاکتور کار یک کلید را انجام می دهد اما در زیر برخی از مزایای کنتاکتور نسبت به کلید را بیان می کنیم:
1. افزایش سرعت قطع و وصل مدار با استفاده از طراحی مناسب
2. بالا بردن ایمنی و حفاظت دستگاه ها
3. قطع و وصل مصرف کننده از چندین مکان با استفاده از کنتاکتور فراهم می شود.
4.استفاده از مدار فرمان خودکار را فراهم می کند.
5. توسط کنتاکتور کنترل و فرمان از راه دور، دارای هزینه کمتر و ایمنی بیشتر می باشد.
6. و مهمتر از همه، کنتاکتورها از خطرات ناشی از راه اندازی دوباره ماشین هایی که قطع برق باعث از کار افتادنشان شده جلوگیری می کند.

کنتاکتور ها برای کنترل بارهای مختلف شامل الکتروموتورها، مدارات روشنایی، بانک های خازنی و سایر تجهیزات الکتریکی استفاده می شوند.
زمانی که بوبین یک کنتاکتور به ولتاژ نامی متصل شود (اصطلاحا تحریک شود) هسته داخل آن خاصیت مغناطیسی پیدا کرده و قسمت ثابت هسته، قسمت متحرک آن را جذب می کند. با این کار اتصال بین کنتاکت ها قطع و وصل می شود. در این حالت فنرهای زیرِ هسته متحرک در حالت فشرده قرار گرفته و بلافاصله بعد از قطع تغذیه بوبین متحرک را به حالت اول باز می گرداند.

کنتاکتور ها دارای دو نوع کنتاکت می باشند که در زیر به معرفی آن ها می پردازیم:
کنتاکت باز (NO): کنتاکت هایی هستند که در حالت عادی (حالت خاموش کنتاکتور) قطع می باشند و نام دیگر آن کنتاکت های بسته شونده است.
کنتاکت بسته (NC): کنتاکت هایی هستند که در حالت عادی (حالت خاموش کنتاکتور) وصل می باشند و نام دیگر آن کنتاکت های باز شونده است.


اجزای کلی یک کنتاکتور:
1- کنتاکت هاي ثابت
2- کنتاکت های متحرک
3- حامل کنتاکت های ثابت
4- حامل کنتاکت های متحرک
5- ترمینال های ورودی و خروجی
6- صفحه فلزي انتهایی براي نصب قسمت هاي ثابت روي آن
7- بوبین کنتاکتور
8- بخش کنترل جرقه (داراي مقاومت زیاد در برابر گرماي حاصل از جرقه)

 کنتاکتورها را معمولا تعمیر نمی کنند مگر در بعضی موارد خاص که یک قطعه سالم از یک کنتاکتور معیوب از همان مدل را جایگزین قطعه خراب کنند. باید به این نکته توجه کرد که پلاتین های معیوب را نمی توان با سمباده زدن دوباره استفاده کرد چون باعث از بین رفتن لایه ی سطح آن (از جنس نقره و مس) شده و از بین رفتن این لایه باعث جرقه زنی و در انتها کشیدن جریان اضافی و عدم کارکرد درست سیستم حفاظتی می گردد.