خصوصیات روزه‌ی حقیقی

خصوصیات روزه‌ی حقیقی

حضرت زهرا (س) مي فرمايند: « مَا يَصْنَعُ الصَّائِمُ بِصِيَامِهِ إِذَا لَمْ يَصُنْ لِسَانَهُ وَ سَمْعَهُ وَ بَصَرَهُ وَ جَوَارِحَهُ » (1) انسان روزه دار از روزه اش چه سودي مي برد، مادامي که زبان و چشم و گوش و اعضاء و جوارحش را حفظ نمي کند.

روزه گرفتن تنها گرسنگي و تشنگي نيست بلکه رسيدن به کمال آن است. اگر بخواهيم بهره کاملي از روزه ببريم، کمالش در اين است که چشم و گوش و زبان و ساير اعضاء بدن را محافظت کنيم تا به پاداش روزه حقيقي که خداوند است برسيم. در حديث قدسي از جانب خداوند متعال آمده است که: « أنا اجزي به » من پاداش روزه هستم.

جابر بن عبدالله انصاري نقل از رسول خدا (ص) نقل مي کند که روزي ايشان به من فرمودند: « يَا جَابِرُ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ مَنْ صَامَ نَهَارَهُ وَ قَامَ وِرْداً مِنْ لَيْلِهِ » در اين ماه مبارک رمضان اگر کسي روزش را روزه بگيرد و بخشي از شب را به عبادت بپردازد، « وَ عَفَّ بَطْنُهُ وَ فَرْجُهُ وَ کَفَّ لِسَانَهُ » شکم و شهوت خود را پاک نگاه دارد و زبانش را از گناهان حفظ کند، « خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ کَخُرُوجِهِ مِنَ الشَّهْرِ » از گناهانش خارج مي شود همانطور که از ماه رمضان خارج مي شود.

علت اين تشبيه بديهي، اين است که نشان دهد همانطور که خارج شدن از ماه رمضان يک امر قطعي است بخشيده شدن گناهان نيز قطعي است. جابر خوشحال شد و عرض کرد: يا رسول الله! حديث زيبايي را بيان فرموديد، بسيار اميدوار شدم. رسول خدا فرمودند: « يَا جَابرُ! وَ مَا أَشَدَّ هَذِهِ الشُّرُوط » (2) رعايت اين شروط چقدر سخت است.

در اين ماه با عظمت، حقيقتاً توفيق اين گونه روزه داري را بايد از خداوند متعال درخواست کنيم.

شرائط روزه‏ دار از زبان امام صادق (ع)

اول:  بستن چشم و حفظ کردن آن از نگریستن طولانی به سوی هر چیزی که نهی یا مکروه شده.

امام صادق ( علیه ‏السلام) فرمود: وقتی که روزه هستی باید گوش و چشم و مو و پوست و دیگر اعضای بدنت روزه باشند، یعنی از گناهانی که بر آن اعضاء حرام شده اجتناب نمایند و حتی چیزی که قلب را به خود مشغول می‏نماید و از ذکر خدا غافل می‏سازد، باید پرهیز کرد.

دوم: حفظ زبان از هذیان، دروغ، و غیره است. مراء و جدال را رها کن، و خادم خویش را رنج نده و در حال روزه، با وقار و حلیم باش، که هرزگی و هرزه گوئی تو را در حال روزه به جهال و یاوه گویان ملحق سازد.

سوم: نگهداری گوش از شنیدن هر مکروهی، زیرا هر چیزی گفتنش حرام است، شنیدن و گوش فرا دادن به او نیز حرام است، و لذا به پیشگاه خداوند گناه شنونده دروغ و خورنده حرام یکسان است، که خداوند در قرآن می‏فرماید:
سماعون للکذب اکالون للسحت (3)

چهارم: نگه داشتن بقیه اعضاء و جوارح بدن است از قبیل دست و پا از مکاره و نگه داری شکم از شبهات و غذاهائی که مشتبه است در وقت افطار، پس معنی ندارد که صائم از غذای حلال پرهیز کند، سپس با فعل حرام افطار نماید روزه خویش را (با دروغ و سخن چینی و غیبت) پس مثال این صائم همانند کسی است که در یک شهر قصری بسازد و آنگاه شهر را خراب کند، که پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: چه بسا روزه‏ داری است که از روزه ‏اش جز گرسنگی و تشنگی چیزی عایدش نمی‏گردد.

پنجم: از غذای حلال وقت افطار آن قدر نخورد که معده پر شود که هیچ ظرفی مبغوض تر به پیشگاه خداوند از شکم پری نیست که از غذای حلال پر شده باشد، که در نتیجه قدرت هیچ گونه عبادتی و بهره برداری از شبهای پر فیض ماه رمضان نداشته باشد، و ثانیا این عمل با روزه‏ داری و دستورات روحانی و معنوی روزه و اثرات آن منافات دارد.

ششم: اینکه قلبش بعد از افطار مضطرب و معلق بین خوف و رجا باشد، زیرا نمی‏داند که آیا روزه ‏اش مقبول حضرت حق قرار گرفته یا خیر، آیا با قبولی روزه‏ اش جزء مقربین است‏ یا با عدم قبولی روزه جزء آنهائی که مشمول خشم خداوند هستند می‏باشد، پس این است معنی واقعی و باطنی روزه، که این نوع روزه در رتبه انبیاء و اولیاء گرامی خدا خواهد بود. (4)

پی نوشت:

1. وسائل الشيعه ،ج1،ص72
2. الکافي،ج4،ص87
3. سوره مائده، آیه 42.
4.از کتاب شریف محجة البیضاء، ج 2، ص 130

منابع: بنیاد فارس المومنین _ سایت آوینی