آبسه مقعد چیست؟ علت ها، علائم و درمان

آبسه مقعدی ( anal-abscess) یک وضعیت دردناک است که در نتیجه تجمع چرک و عفونت در نزدیکی مقعد ایجاد می‌شود. اکثر آبسه های مقعدی نتیجه عفونت غدد کوچک مقعدی هستند. شایع ترین نوع آبسه، آبسه پری آنال یا همان مقعد است. 

این بیماری به صورت توده ای متورم، دردناک و جوش مانند در نزدیکی مقعد ظاهر می شود. ممکن است این توده قرمز رنگ و در هنگام لمس کمی گرم باشد. آبسه های مقعدی که در بافت های عمیق تر قرار دارند، کمتر شایع هستند و ممکن است کمتر قابل مشاهده باشند.

علل آبسه مقعدی

آبسه مقعدی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. این شامل:

یک شقاق مقعدی، پارگی در کانال مقعد که عفونی می شود

عفونت های مقاربتی

مسدود شدن غدد مقعدی

عوامل خطر برای آبسه مقعدی، عبارتند از:

کولیت

بیماری های التهابی روده مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو

دیابت

دیورتیکولیت

بیماری التهابی لگن

 رابطه جنسی مقعدی با شرکای جنسی مختلف

استفاده از داروهایی مانند پردنیزون

علائم آبسه مقعدی

آبسه های سطحی مقعد اغلب با موارد زیر همراه هستند:

دردی که معمولاً ثابت، ضربان دار و هنگام نشستن بدتر میشود.

تحریک پوست در اطراف مقعد، از جمله تورم، قرمزی و حساسیت

ترشحات چرکی

یبوست یا درد همراه با حرکات روده

آبسه های مقعدی عمیق تر نیز ممکن است با موارد زیر همراه باشند:

تب

لرز

بدحالی

گاهی اوقات تب تنها علامت آبسه های عمیق مقعدی است.

عوارض 

آبسه باید به سرعت درمان شود، تاخیر در درمان این بیماری می تواند عوارضی را برای بیمار به همراه داشته باشد.مهمترین عارضه درمان نکردن آبسه، فیستول مقعد است. حدود 50 درصد از بیماران مبتلا به آبسه مقعدی دچار عارضه ای به نام فیستول می شوند. فیستول یک تونل کوچک است که در اثر ارتباط غیرطبیعی بین محل آبسه و پوست ایجاد می شود. وقتی عفونت آبسه برای مدت طولانی درمان نشود، عفونت پیشروی کرده و مسیر یا ارتباطی را ایجاد میکند که فیستول نام میگیرد.

در برخی موارد، فیستول مقعدی باعث تخلیه مداوم ترشحات می شود. در موارد دیگر، جایی که قسمت بیرونی دهانه تونل بسته می شود، نتیجه ممکن است آبسه های مقعدی مکرر باشد. برای درمان فیستول مقعدی، جراحی الزامی است.

تشخیص آبسه مقعد

معمولاً یک ارزیابی بالینی، از جمله معاینه رکتوم دیجیتال، برای تشخیص آبسه مقعدی کافی است. اما برخی از بیماران ممکن است نیاز به آزمایشات دیگری برای غربالگری داشته باشند:

عفونت های مقاربتی

بیماری التهابی روده

بیماری دیورتیکول

سرطان رکتوم

در موارد نادر، ممکن است معاینه تحت بیهوشی انجام شود. پزشک همچنین ممکن است سونوگرافی ، سی تی اسکن یا MRI را تجویز کند.

درمان آبسه مقعد

تخلیه سریع عفونت آبسه قبل از انتشار عفونت به دیگر نواحی بدن الزامی است. آبسه های سطحی مقعد را می توان در مطب با استفاده از بی حس کننده موضعی تخلیه کرد. آبسه های مقعدی بزرگ یا عمیق ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و کمک متخصص بیهوشی داشته باشند.

پس از عمل، معمولاً به اکثر بیماران داروهایی برای تسکین درد تجویز می شود. برای افراد سالم، معمولاً آنتی بیوتیک لازم نیست. آنتی بیوتیک ها ممکن است برای برخی از افراد، از جمله افرادی که به دیابت یا دیگر مشکلات و اختلالات سیستم ایمنی دچار هستند، تجویز شود.

گاهی اوقات می توان همزمان با جراحی آبسه، جراحی فیستول را نیز انجام داد. با این حال، فیستول ها اغلب چهار تا شش هفته پس از تخلیه آبسه ایجاد می شوند. گاهی ممکن است فیستول تا ماه ها یا حتی سال ها بعد رخ ندهد. بنابراین جراحی فیستول معمولا یک روش جداگانه است که می تواند به صورت سرپایی یا با بستری در بیمارستان انجام شود.

پس از جراحی آبسه یا فیستول، معمولاً درد خفیفی وجود دارد که با داروهای مسکن قابل کنترل است. دوره نقاهت جراحی آبسه کوتاه مدت است و معمولاً در طی 1 هفته علائم برطرف میشوند.

برخی از توصیه های پزشک بعد از جراحی آبسه عبارتند از :

نشستن در آب گرم (حمام سیتز) : معمولاً به افراد توصیه می شود روزی سه یا چهار بار یک لگن را از آب گرم پر کنند و در آن بنشینند. برای افزایش تاثیر گذاری می توانند به آب حمام سیتز نمک اپسوم اضافه کنند. این نمک محل آبسه را ضدعفونی میکند.

ملین :  نرم کننده های مدفوع ممکن است برای کاهش ناراحتی ناشی از حرکات روده توصیه شود. گنجاندن فیبر در رژیم غذایی می تواند به دفع راحت تر و جلوگیری از وارد شدن فشار به مقعد کمک کند.

پانسمان : در مواردی که آبسه ها بزرگتر هستند، زخم را پانسمان می کنند. این پانسمان باید برای جلوگیری از عفونت هر روز تعویض شود.

عوارض بعد از جراحی آبسه می تواند شامل موارد زیر باشد:

عفونت

شقاق مقعد

برگشت آبسه

جای زخم

بعد از اینکه آبسه مقعدی یا فیستول با جراحی درمان شوند، احتمال عود مجدد بیماری بسیار کم است با این حال باید نکات پیشگیری کننده را رعایت کنید.

هشدار : از تخلیه خودسرانه عفونت آبسه در منزل و بدون مشورت با پزشک به شدت پرهیز کنید. این کار باعث میشود، عفونت به دیگر نواحی بدن نیز گسترش یابد و این موضوع می تواند عوارض و عواقب بعدی را به همراه داشته و خطر ایجاد فیستول را افزایش دهد.

پیشگیری از آبسه 

برای پیشگیری از آبسه و جلوگیری از عود مجدد این بیماری بعد از جراحی نکات زیر را در نظر داشته باشید:

استفاده از کاندوم در طول رابطه جنسی مقعدی، می تواند با پیشگیری از انتقال عفونت های مقاربتی به جلوگیری از آبسه مقعدی کمک کند.

 برای نوزادان و کودکان نوپا، تعویض مکرر پوشک می‌تواند به پیشگیری از فیستول مقعد و آبسه پری مقعد کمک کند.

رعایت بهداشت و شستشو منظم لباس زیر

درمان بیماریهای التهابی روده و کنترل آنها با مصرف دارو

درمان به موقع بیماریهای مقاربتی برای پیشگیری از عوارض آنها