ای آقایانی که در قلب مجلس نشسته‌اید..............

ای آقایانی که در قلب مجلس نشسته‌اید، ای ذوات محترمی که در طرفین آن جا گرفته‌اید، بدانید و آگاه باشید که اکثریت قریب به اتفاق #ملت_رنج_می‌_کشد.
شما هر نامی که به حکومت بدهید، اعم از جمهوری یا مشروطه یا حکومت مطلقه مختارید، ولی بدانید که اصل این است که ملت رنج می کشد و جز این موضوعی مطرح نیست.
ملت_گرسنه_است، ملت با سرما دست به گریبان است، فقر و مسکنت مردان را به جنایت و زنان را به فحشا سوق می‌دهد. شما به ملتی که پسران رشیدش را زندان میگیرد و دختران فقیرش را روسپی‌خانه‌ها می‌رباید رحم کنید. در کشور شما زندانیان محکوم به کار اجباری و زنان هرجایی بسیارند. وجود این دو سرطان در بدن مملکت چه معنی دارد؟ معنی آن این نیست که در پیکر اجتماع عیبی وجود دارد و در خون او مرضی راه یافته است.
شما که اکنون بر بالین این مریض جمع شده و به مشاوره پرداخته اید لااقل به فکر تشخیص مرض باشید و به معالجه بپردازید. طرز مبارزه شما با این بیماری صحیح نیست ، بهتر است که درباره آن بیشتر تحقیق و مطالعه کنید. قوانینی که شما وضع می کنید در هنگام وضع به ظاهر تسکین بخش و مفید و مناسب به نظر میرسد ولی نیمی از آن یک نواخت و مبتذل و نیمی دیگر آزمایشی و غیر منطقی ست. تقصیر این که آن کله ها معیوب و فاسد از آب در آمده اند بی شک در درجه ی اول با طبیعت است و در درجه دوم با تربیت. طبیعت طرح این مغزها را بد ریخته و تربیت در این طرح ها بد دست برده. شما فکر خود را متوجه نقص کار تربیت کنید و تربیت صحیحی به ملت بدهید. کاری کنید که این کله های معیوب و بی نوا انبساطی پیدا کنند تا فکر و هوشی که در آن هاست بزرگ شود. ملت ها بر حسب تعالیمی که گرفته اند دارای کله های خوب یا بدند.
این نردبان پوسیده و خراب شده جرایم و مجازات ها را از هم متلاشی کنید و از نو نردبان بهتری بسازید. در اصول محاکمات جزایی و در قوانین   کیفری خود تجدید نظر کنید. زندان های خود را اصلاح کنید و قضات خود را تغییردهید. کاری کنید که قوانین پا به پای اخلاق پیش بروند.
مساله عظیم و بزرگ اجتماع سر افراد ملت است.این سر پر از دانه های مفید است.
شما کاری کنید که این دانه ها برسند و میوه شرافت و فضیلت و تقوی ببار آوردند. کسی که برسر گردنه برسد آدم می کشد و مال مردم را می دزد.
اگر هدایت و تربیت می شد ممکن بود بهترین و عاقلترین و خدمتگزار ملت شود. هر چه هست در سرافراد ملت است. شما در این سرها تخم دانش و اخلاق بکارید، آنها را آبیاری کنید، حالخیضز کنید، روشن کنید و تربیت کنید، خواهید دید که دیگر نیازی به بریدن این سرهای نازنین نیست.

کلود ولگرد
ویکتور هوگو
ترجمه محمد قاضی