تنقیه یا اماله چیست؟ نحوه انجام در مطب و خانه

تنقیه فرآیندی است که در آن مایعات یا گاز به راست روده و رکتوم تزریق می‌شود و هدف آن پاکسازی روده بزرگ، تحریک، اجابت مزاج یا تجویز دارو است. اگر از یبوست رنج می‌برید، تنقیه یا اماله هزاران سال است مورد استفاده قرار می‌گیرد و یکی از قدیمی‌ترین روش‌ها برای حرکت مجدد روده‌ها است. اما استفاده از تنقیه قبل از اختراع داروهای خوراکی و داخل وریدی منطقی بوده و استفاده منظم از تنقیه در واقع می‌تواند خطرناک باشد.

امروزه، گزینه‌های درمانی بهتر و ایمن‌‌تر از جمله ملین‌ها، شیاف‌ها و رژیم غذایی با فیبر بالا جایگزین آن شده و تنقیه به‌ عنوان آخرین راه‌ حل برای یبوست به دلیل عوارض جانبی احتمالی توصیه می‌شود. اما در این مقاله نحوه عملکرد تنقیه، فواید آن و آنچه در هنگام استفاده از آن باید انتظار داشت را توضیح می‌دهیم:

انواع تنقیه یا enema

تنقیه یا enema به روش‌های گوناگونی انجام می‌شود که عبارتند از:

تنقیه پاکسازی: این روش شامل شستشوی کامل رکتوم و روده بزرگ با آب است که ظرف به تخلیه مدفوع و پاکسازی روده کمک می‌کند. این روش معمولا پیش از انجام آزمایشات پزشکی مثل کولونوسکوپی یا عکس برداری از روده‌ها انجام می‌شود تا تصاویر و نتایج واضح باشند. تجویز داروهای مسهل قبل از سونوگرافی، کولونوسکوپی و غیره هم مشابه روش تنقیه برای پاکسازی روده انجام می‌شود.

انما پاکسازی به دو روش انجام می‌شود:

انما با حجم زیاد: این یک درمان موثر برای یبوست است زیرا بخش بزرگی از روده بزرگ را تمیز می‌کند. مقدار مایع مورد استفاده در این نوع 500-1000 میلی لیتر است. پزشکان ممکن است از شما بخواهند که مایع را برای مدت طولانی در دهانه مقعد خود نگه دارید تا مدفوع کاملا آزاد شود.

تنقیه با حجم کم: برای تمیز کردن قسمت انتهایی روده بزرگ (رکتوم) استفاده می‌شود. مقدار مایع مصرفی کمتر از 500 میلی لیتر است. به افرادی که از قسمت بالای روده بزرگ یبوست ندارند توصیه می‌شود.

تنقیه باریم

تنقیه یا انما احتباسی: این نوع انما که معمولا در آن از روغن استفاده می‌شود، برای افرادی است که مدفوع آنها سفت شده و نیاز به تحریک روده دارند. تنقیه احتباسی مدفوع را نرم می‌کند. تنقیه‌های مورد استفاده در این فرآیند معمولاً حاوی 90-120 میلی لیتر محلول هستند. ممکن است پزشک از شما بخواهد که محلول را حداقل به مدت 20 دقیقه در رکتوم نگه دارید تا نتایج موثری حاصل شود.

تنقیه با جریان برگشتی: از اِماله با جریان برگشتی برای از بین بردن مشکل مدفوع در افرادی که گاز روده زیاد دارند، استفاده می‌شود. در این روش حدود 100-200 میلی لیتر محلول به مقعد تزریق می شود. سپس مایع همراه با گاز روده خارج می‌شود. این فرآیند تا زمان خارج شدن کامل گاز روده و حدود سه تا پنج بار تکرار می‌شود.

تزریق رکتال دارو: بعد از روش پاکسازی روده‌، می‌توان برای تزریق دارو به روده بزرگ هم از تنقیه استفاده کرد. برای درمان برخی شرایط از جمله بیماری التهابی روده (IBD)، دارو ممکن است همراه با تنقیه داده شود. آساکول و رواسا (مسالامین) برای درمان کولیت اولسراتیو استفاده می‌شود.

این درمان معمولاً التهاب در آخرین بخش روده بزرگ، جایی که مایع تنقیه به آن می‌رسد را برطرف می‌کند. اغلب توصیه می‌شود که از این تنقیه‌ها در شب استفاده شود تا زمان اثربخشی به دارو داده شود.

البته افراد مبتلا به IBD باید مراقب این نوع تنقیه ها باشند. با استفاده از تنقیه غیرپزشکی، پتانسیل ورود مواد مضر به بدن وجود دارد. علاوه بر این، روده بزرگ حاوی اشکال مختلف باکتری های مفید است و استفاده از تنقیه ممکن است فلور باکتریایی را مختل کند و به پوشش ظریف روده بزرگ آسیب برساند.

نحوه انجام تنقیه در مطب

تجویز تنقیه می‌تواند در خانه یا در مراکز درمانی توسط یک متخصص انجام شود. اگر فردی با تنقیه آشنایی نداشته باشد، می‌تواند از متخصص کمک بگیرد. تنقیه باریم منحصراً در مطب پزشکی انجام می‌شود.

تنقیه یا اماله چیست؟ نحوه انجام در مطب و خانه